Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Nazwa projektu:

"Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów"

Okres realizacji: 2016 r. – sierpień 2023 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

Głównym celem projektu było zmniejszenie negatywnych skutków wywoływanych przez pożary
w lasach oraz sprawne lokalizowanie źródła zagrożenia i minimalizowanie strat, a w dalszej perspektywie – zmniejszenie średniej powierzchni pożarów i rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych, szczególnie w nadleśnictwach zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia pożarowego.

Cele uzupełniające:

  • rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych,
  • szybsze i bardziej precyzyjne określenie miejsca powstania pożaru,
  • dokładniejsze prognozowanie zagrożenia pożarowego na podstawie danych meteorologicznych,
  • skrócenie czasu dotarcia jednostek LP na miejsce pożaru.

Dofinansowanie zostało przeznaczone na:

  • rozwój i modernizację systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń, w tym:
  • budowę i modernizację dostrzegalni pożarowych (138 szt.)
  • zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego lokalizację i wykrywanie pożarów (183 szt.)
  • doposażenie punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD) (42 szt.)
  • budowę stacji meteorologicznych (12 szt.)
  • wsparcie techniczne systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek wystąpienia pożarów lasów, w tym:
  • zakup samochodów patrolowo-gaśniczych (67 szt.)

 

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 88 029 674,40 zł

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 59 472 181,08 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 50 551 353,92 zł

 

Na terenie RDLP w Zielonej Górze udział w projekcie wzięło łącznie 18 nadleśnictw, które zaplanowały do realizacji zakup pojazdów patrolowo gaśniczych, modernizację jednej i budowę jednej dostrzegalni przeciwpożarowej.

Nadleśnictwo Szprotawa na zakup zaprezentowanego powyżej pojazdu patrolowo gaśniczego otrzymało dofinansowanie w wysokości: 116 807,00 zł . Środki własne wyniosły 23 664,52 zł. Samochód jest w „służbie” od marca 2018 roku.  Do grudnia 2023 roku  brał udział w 81 akcjach gaśniczych.

Warto wiedzieć że nasz kraj w ostatnich latach plasuje się w czołówce pod względem liczby pożarów
– zaraz za Portugalią i Hiszpanią, natomiast pod względem powierzchni nimi objętej – znajdujemy się w pierwszej dziesiątce. Częstotliwość pożarów jest m.in. konsekwencją zmian klimatycznych (długotrwałe susze, mała liczba opadów) oraz składu gatunkowego naszych drzewostanów – w polskich lasach przeważają gatunki iglaste, ze znacznym udziałem sosny (łatwopalne olejki eteryczne). Niestety większość pożarów nadal wybucha z winy ludzi, spowodowana umyślnymi podpaleniami, wypalaniem traw czy nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem.

Zagrożenie pożarami lasów w Polsce jest jednym z najwyższych w Europie. Jak wynika z oficjalnych statystyk, na terenach zarządzanych przez LP w latach 2011 – 2020 powstało niemal 25 tys. Pożarów
o łącznej powierzchni 6049 ha, powodując stratę ok. 39 mln zł. Ponieważ zapobieganie im wymaga bardzo wysokich nakładów – Lasy Państwowe w walce z tym niebezpiecznym żywiołem sięgają również po fundusze unijne.

 

 

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Mała retencja nizinna

W drugiej połowie bieżącego roku Nadleśnictwo Szprotawa dołączyło do Kompleksowego projektu adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych.

Główny cel projektu, który potrwa od 2016 do 2022 roku, stanowi wzmocnienie odporności na zagrożenia spowodowane zmianami klimatu w leśnych ekosystemach nizinnych. Przeprowadzane będą działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu, bądź minimalizacji negatywnych skutków zjawisk naturalnych typu: susza, pożary, powodzie, podtopienia i niszczące działanie wód wezbraniowych. Aby zabezpieczyć lasy przed wspomnianymi wyżej zagrożeniami, przeprowadzane będą inwestycje, w ramach których zastosowanie znajdą metody przyrodnicze i techniczne przyjazne środowisku związane głównie z rozwojem systemów małej retencji:

  • budowa, rozbudowa, modernizacja i poprawa działania zbiorników retencyjnych;
  • budowa, rozbudowa, modernizacja oraz poprawa funkcjonowania małych urządzeń piętrzących, co powinno spowodować spowolnienie odpływu wód powierzchniowych
    i przywrócenie funkcji obszarom mokradłowym.

Ponadto, dzięki przeprowadzonym zadaniom możliwa będzie ochrona różnorodności biologicznej poprzez odbudowę cennych ekosystemów naturalnych.

Przewiduje się, że w efekcie realizacji projektu dla całego PGL LP zretencjonowane zostanie 2,1 mln m3 wody.

Jeśli chodzi o wartość całego projektu (łącznie dla wszystkich Nadleśnictw biorących
w nim udział), to planowany koszt jego realizacji wynosi 234 670 000,00 zł, maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych - 170 000 000,00 zł, zaś maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich - 144 500 000,00 zł.

Oprócz Nadleśnictwa Szprotawa w projekcie uczestniczy sześć innych Nadleśnictw
z RDLP w Zielonej Górze.

http://www.ckps.lasy.gov.pl/media/ckps/Flipbook_MRN_PL/

Źródła:

http://www.ckps.lasy.gov.pl/o-projekcie

http://www.zielonagora.lasy.gov.pl/projekty-i-fundusze/-/asset_publisher/by9P/content/mala-retencja-nizinna-2

Podręcznik wdrażania projektu. Wytyczne do realizacji zadań i obiektów małej retencji
i przeciwdziałania erozji wodnej.

Tekst: Katarzyna Zapolska

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Projekty i fundusze

Nadleśnictwo Szprotawa korzysta z możliwości finansowania inwestycji z funduszy zewnętrznych. Celem pozyskanych środków jest stały rozwój Nadleśnictwa oraz ochrona przyrody na obszarze mu podlegającym.


W roku 2014 Nadleśnictwo Szprotawa zrealizowało projekt pod tytułem "Promocja współpracy transgranicznej Nadleśnictwa Szprotawa i Landratsamt Bautzen Kreisforstamt".

Partnerem projektu ze strony Saksonii jest Landratsamt Bautzen Kreisforstamt (Powiatowy Urząd Leśny Bautzen)z siedzibą w Kamenz (www.landkreis-bautzen.de).

W ramach projektu zmodernizowano stronę internetową Nadleśnictwa Szprotawa, na której przygotowano informacje o partnerach projektu w trzech wersjach językowych: polskiej, niemieckiej i angielskiej.

Pod adresem www.szprotawa.zielonagora.lasy.gov.pl? można znaleźć ciekawe wiadomości o lasach, przyrodzie i atrakcjach turystycznych. Są też niezbędne informacje jakie trzeba znać poruszając się po lasach, aktualności i ciekawostki oraz zapowiedzi najciekawszych wydarzeń. Stronie towarzyszy piękna szata graficzna, która zachęca do odwiedzania Nadleśnictwa Szprotawa.

Projekt przyczynił się do rozwoju współpracy z leśnikami z Saksonii i wniósł dużo nowego do wzajemnego zrozumienia leśników polskich i niemieckich. Dotyczy to nie tylko różnic w przepisach państwowych, ale i landowych.

Projekt „Promocja współpracy transgranicznej Nadleśnictwa Szprotawa i Landratsamt Bautzen Kreisforstamt" był współfinansowany ze środków Funduszu Małych Projektów przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej POLSKA-SAKSONIA 2007-2013.
  


Nadleśnictwo Szprotawa skorzystało w minionych latach z możliwości dofinansowania inwestycji infrastrukturalnych ze środków zewnętrznych wg poniższego zestawienia:

W roku 2013 zakończono przebudowę dwóch odcinków drogi leśnej nr DP-15 „Droga Niebieska". Całkowita długość dwóch przebudowanych odcinków wyniosła: 3 851,06 mb. Nadleśnictwo Szprotawa uzyskało dofinansowanie na przedmiotową inwestycję z ARiMR ramach działania „ Odtworzenia potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzenie instrumentów zapobiegawczych". Całkowity koszt inwestycji wyniósł 1 257 595,35 zł, kwota dofinansowania – 1 192 481,58 zł. 

   


W roku 2010 Nadleśnictw Szprotawa zakończyło przebudowę trzeciego odcinka drogi leśnej DP-26, na który pozyskało również dofinansowanie z NFOŚiGW w ramach programu priorytetowego „Ochrona i zrównoważony rozwój lasów w 2010 roku". Długość przebudowanego odcinka wyniosła 4 135 mb. Całkowity koszt inwestycji netto  - 1 670 169,68 zł, kwota dofinansowania – 682 730,11 zł.

  


W latach 2010 - 2011  w ramach Programu dla Odry 2006 „ Odtworzenie i budowa sieci rowów melioracyjnych i budowa zbiorników wodnych małej retencji wodnej (p.poż.) na terenie lasów Nadleśnictwa Szprotawa" -wykonano na rowach odbudowanych 12 progów piętrzących i 2 zastawki regulowane.


W roku 2008 zakończono przebudowę pierwszego odcina drogi leśnej DP-26 tzw. „Pętli Bobrowickiej". Długość odcinka leśnego drogi, przebudowanego w ramach przedmiotowego zadania wyniosła: 3 721 mb. Całkowity koszt inwestycji netto to 1 350 905,44 zł, z czego Nadleśnictwo Szprotawa otrzymało dofinansowanie (Beneficjent RDLP Zielona Góra) w ramach Programu Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG IIIA 2004-2006 (Lubuskie-Brandenburgia) w kwocie 822 199,03 zł.

 
 


W roku 2008 w ramach Programu dla Odry 2006 „Odtworzenie i budowa sieci rowów melioracyjnych i budowa zbiorników wodnych małej retencji wodnej (p.poż.) na terenie lasów Nadleśnictwa Szprotawa" - wykonano 4 zbiorniki retencyjne ( p.poż), w tym 3 w leśnictwie Szprotawka i 1 w leśnictwie Śliwnik:
  • zbiornik w oddz. 226 – kwadratowy – Leśnictwo Śliwnik,
  • zbiornik w oddz. 11 – w kształcie litery L – Leśnictwo Szprotawka,
  • zbiornik w oddz. 21 – w kształcie koła – Leśnictwo  Szprotawka,
  • zbiornik w oddz 63/64 – w kształcie prostokąta o zaokrąglonych bokach.


W roku 2007 w ramach Programu dla Odry 2006 „ Odtworzenie i budowa sieci rowów melioracyjnych i budowa zbiorników wodnych małej retencji wodnej (p.poż.) na terenie lasów Nadleśnictwa Szprotawa" - wykonano 7 podpiętrzeń stałych na odbudowanych rowach w 2006r. (kosze gabionowe wraz z umocnieniem skarp i dna rowów narzutem kamiennym) i 3 zastawki regulowane. Wykonane urządzenia służą do zatrzymania wody w lesie, oraz spowolnienie jej odpływu z terenów leśnych.
 
Łącznie odtworzono 7593 mb rowów.

W roku 2006 rozpoczęto realizację  Programu dla Odry 2006 – „ Odtworzenie i budowa sieci rowów melioracyjnych i budowa zbiorników wodnych małej retencji wodnej (p.poż.) na terenie lasów Nadleśnictwa Szprotawa". 
 
W ramach zadania wykonano:
  • 27 przepustów kamiennych,
  • 1 przepust z zastawką 
  • 2 progi wodne,
  • 4 zbiorniki wodne i 4 ujęcia p.poż,
  • odtworzono 18,2 km  rowów.

W roku 1999 zrealizowano zadanie melioracyjne „ Zwiększenie retencji wodnej na terenie Nadleśnictwa Szprotawa" wraz z EkoFunduszem. W ramach zadania wykonano: 2 zbiorniki wodne, 1 przelew stały  na użytkach ekologicznych (byłych stawach rybnych) w celu utrzymania istniejącego ekosystemu oraz zabezpieczenia przyległych lasów w wodę do celów p.poż., 11 przepusto-zastawek, 4 zastawki betonowe i 36 szt. zastawek drewnianych zlokalizowanych na ciekach wodnych w dwóch  obrębach leśnych.

Zadanie polegało  zarówno na retencji powierzchniowej jak i retencji liniowej ( spowolnienie odpływu wody z terenu leśnego w rowach melioracyjnych) – retencja wody ok. 18 tyś. m3 . 

Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Historia

Historia

Nadleśnictwo Szprotawa w swoim dzisiejszym kształcie zostało utworzone Zarządzeniem Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych dnia 1 kwietnia 1993r. Do tego czasu w skład Nadleśnictwa wchodził jeszcze obręb Żagań włączony w 1976r.

Pierwsze zapiski o gospodarce leśnej pochodzą z 1430 roku. Według kroniki, miasto Szprotawa zatrudniało już w tamtych czasach leśniczego nadzorującego lasy miejskie. Lasy te zajmowały powierzchnię około 4300 ha i obejmowały południowo - wschodnią część dzisiejszego obrębu Szprotawa. Należała do nich również "Buczyna Szprotawska", która była od dawna obiektem chronionym, a w latach 30- XX wieku uzyskała status rezerwatu zajmującego powierzchnię 85,20 ha. Rezerwat w obecnym kształcie zajmuje 152,30 ha. Do dzisiaj w rezerwacie zachowały się dwa kamienie pamiątkowe, upamiętniające kolejnych Nadleśniczych lasów miejskich z XIX wieku.

Oprócz "Buczyny Szprotawskiej" istniały jeszcze dwa rezerwaty - "Wysoki Las" i "Błota nad Szprotą". Chroniony również był pomnik przyrody - dąb "Chrobry", który nosił wówczas nazwę "Wielki Dąb" ("Grosse Eiche") oraz "Buk Trębacza" ("Trompeterbuche"). 

Pozostałe lasy dzisiejszego Nadleśnictwa Szprotawa stanowiły własność majątków ziemskich i gospodarstw chłopskich. Do dziś między innymi zachowały się kamienie graniczne Heinricha von Neumana - dziewiętnastowiecznego właściciela dóbr Wiechlice i okolicy.

W dzisiejszym obrębie Małomice, leśnictwo Małomice (oddział 256) jako drzewostan zakwalifikowany jest dawny park dworski projektowany około 1872 roku przez Carla Petzolda, który uczył się i pracował u Rehdera - nadwornego ogrodnika Hermanna von Pücklera - twórcy Parku Mużakowskiego.

W latach 1862 - 1883 na powierzchni 19 ha w Sobolicach (Zöbeln) został założony park przy pałacu Kupperwolffa, który dotrwał do dzisiaj.  Decyzją wojewody Lubuskiego park przekazano do zasobów gminy Bytom Odrzański. Tym samym Nadleśnictwo Szprotawa zubożało o 8 pomników przyrody, które znajdowały się we wspomnianym parku.

Czasy współczesne

Nadleśnictwo Szprotawa powstało w 1946 roku i obejmowało teren dzisiejszego obrębu Szprotawa z powierzchnią około 8000 ha. Pierwotny podział powierzchniowy był bardzo uproszczony - jeden oddział stanowił jedno wydzielenie.

W latach 1952 - 1965 obowiązywał prowizoryczny plan urządzania lasu i dopiero w 1965 roku opracowano definitywny plan oparty o pełną taksację.

Przez lata, jakie minęły od zakończenia II wojny światowej, w Lasach Państwowych następowały liczne reorganizacje i zmiany podziałów terytorialnych, które nie ominęły również Szprotawy.

W latach 70-tych XX wieku w wyniku przeprowadzonego łączenia jednostek, utworzono duże Nadleśnictwo, które składało się z 4 obrębów (Szprotawa, Małomice, Żagań i Żuków) i obejmowało zasięgiem terytorialnym ponad 100 000 ha. Obecnie na Nadleśnictwo Szprotawa składają się dwa obręby (Szprotawa i Małomice) obejmujące około 19 tys. ha powierzchni leśnej, przy zasięgu terytorialnym rzędu 65 000 ha. Obręb Szprotawa jako część Borów Dolnośląskich tworzy praktycznie zwartą całość, natomiast obręb Małomice składa się z ponad 300 kompleksów, z czego 106 ma powierzchnię poniżej 1 ha, zaś kolejne 114 mieści się w przedziale od 1 do 5 ha. Granica polno - leśna Nadleśnictwa wynosi około 1000 km, czyli jest porównywalna z długością granicy Polski z Czechami i Słowacją.

W okresie od 1946 roku do dzisiaj Nadleśnictwem Szprotawa kierowało (wliczając obecnego) - siedmiu Nadleśniczych. Z nazwisk powszechnie znanych należy wymienić Nadleśniczego Zygmunta Patalasa (1951 - 1952), późniejszego Dyrektora Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie. Nadleśnictwem Białobrzezie (przemianowanym na Żuków w 1951 r., przyłączonym do Szprotawy w 1973r.), w latach 1947 - 1951 kierował Adam Szczerba - późniejszy Naczelny Dyrektor Lasów Państwowych.