Wydawca treści Wydawca treści

Rezerwaty przyrody

Rezerwaty to wydzielone obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych, zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Ogranicza się tam gospodarkę leśną. Spośród 1441 rezerwatów, które mamy obecnie w Polsce, 671 to rezerwaty leśne o łącznej powierzchni ponad 61 tys. ha. Rezerwaty stanowią 1,6 proc. powierzchni lasów zarządzanych przez LP.

Na terenie Nadleśnictwa Szprotawa znajdują się dwa rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni 208,43 ha – „Buczyna Szprotawska" oraz „Annabrzeskie Wąwozy".

Rezerwat przyrody „Buczyna Szprotawska"
Rok utworzenia: 1965r.
Powierzchnia: 152,32 ha

Rezerwat florystyczny „Buczyna Szprotawska" położony jest w województwie lubuskim, w gminie Szprotawa, w okolicach Leszna Dolnego i jest największym rezerwatem przyrody podlegającym RDLP Zielona Góra oraz drugim co do wielkości na terenie naszego kraju.

Obszar ma na celu ochronę zbiorowisk lasu mieszanego pochodzenia naturalnego, rosnącego w granicach zasięgu buka, posiadającego cechy buczyny karpackiej.

Rosnące w rezerwacie buczyny osiągają przeciętny wiek od 115 do 180 lat, a najstarsze drzewa mają nawet 210 lat. Fot. Jerzy Wilanowski

Poza zajmującymi ok. 85 ha powierzchni buczynami na obszarze rezerwatu występują także lipy tworzące na tym obszarze lite drzewostany. Stanowi to niewątpliwie interesujące zjawisko szczególnie dlatego, że gatunek ten najczęściej występuje w Polsce jedynie jako domieszka w lasach liściastych.

Teren rezerwatu porośnięty jest przez 222 gatunki roślin naczyniowych oraz 44 gatunki drzew i krzewów. Niektóre z nich są rzadkimi przedstawicielami w skali całego kraju, należą do nich między innymi: żywiec kremowy i bulwkowaty, perłówka jednokwiatowa, czerniec gronkowy czy żankiel zwyczajny.

Nie mniej bogaty od świata roślinnego jest świat zwierzęcy, który tworzą różnorodne gatunki ptaków, gadów, ssaków oraz płazów. Gnieździ się tutaj niemal 38 gatunków ptaków, w tym bardzo rzadkie gatunki, takie jak gołąb siniak czy muchołówka mała. Ssaki są reprezentowane przez 15 gatunków, z których najczęściej można spotkać dzika, jelenia, sarnę czy lisa. Obszar zasiedla 5 gatunków płazów, takich jak: ropucha szara, żaba trawna, żaba moczarowa, traszka zwyczajna i traszka grzebieniasta. Z gadów swoją obecność zaznaczają 3 gatunki: padalec, jaszczurki żyworódki i zwinki.

Do najciekawszych gatunków zamieszkujących rezerwat i okoliczne drzewostany należy zaliczyć popielicę, która została wpisana na listę zwierząt chronionych oraz figuruje w polskiej „Czerwonej Księdze Zwierząt".

W Rezerwacie znajduje się ścieżka dydaktyczna „ Popielica" oraz dwa szlaki spacerowe - żółty i czerwony, które umożliwiają szczegółowe poznanie tego niezwykle interesującego obszaru.

Rezerwat przyrody „Annabrzeskie Wąwozy"
Rok utworzenia: 1977r.
Powierzchnia: 56,11 ha

Rezerwat „Annabrzeskie Wąwozy" położony jest w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, w gminie Bytom Odrzański i swoim zasięgiem obejmuje lasy porastające bogato rozczłonkowaną krawędź doliny Odry w rejonie Wzgórz Dalkowskich. Występuje tu jedno z najwyższych wzniesień pasma - 220 m.n.p.m. Maksymalna deniwelacja w rezerwacie wynosi ok. 60 m.

Rezerwat Przyrody Annabrzeskie Wąwozy. Fot. Jerzy Wilanowski

W wąwozach znajdują się wysięki wód podziemnych i płaty łęgów jesionowych z olszą szarą na czele.

Na terenie rezerwatu występuje 25 gatunków drzew, z których 9 tworzy drzewostany, zalicza się do nich: buk zwyczajny, sosna pospolita, daglezja zielona, dąb szypułkowy i bezszypułkowy, świerk pospolity, brzoza brodawkowata, modrzew europejski i jesion wyniosły.

Na szczycie wysoczyzny i we wschodniej części rezerwatu dominują drzewostany sosnowe i dębowo sosnowe z liczną domieszką brzozy i miejscami buka. Wśród roślin runa można spotkać konwalię majową, marzannę wonną kopytnik pospolity, podrzeń żebrowiec gnieźnik leśny, bluszcz pospolity. Rośliny naczyniowe reprezentowane są z kolei przez 192 gatunki, w tym 39 gatunków drzew i krzewów. Do najcenniejszych okazów należą: paprotnica krucha czy zachyłka trójkątna.

Fauna rezerwatu reprezentowana jest przez 4 gatunki płazów, 2 gatunki gadów, 34 gatunki ptaków oraz 12 gatunków ssaków. Ze ssaków można spotkać tu między innymi: jelenie, sarny czy borsuki, z płazów: ropuchę szarą, żabę drzewną, traszkę zwyczajną, z gadów: padalca i jaszczurkę żywordódkę, a z ptaków: ziębę bogatkę, rudzika, świstunki i sosnówki.

Przez rezerwat przebiega czerwony szlak „Dziadoszan", oraz żółta ścieżka edukacyjna.


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Historia

Historia

Nadleśnictwo Szprotawa w swoim dzisiejszym kształcie zostało utworzone Zarządzeniem Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych dnia 1 kwietnia 1993r. Do tego czasu w skład Nadleśnictwa wchodził jeszcze obręb Żagań włączony w 1976r.

Pierwsze zapiski o gospodarce leśnej pochodzą z 1430 roku. Według kroniki, miasto Szprotawa zatrudniało już w tamtych czasach leśniczego nadzorującego lasy miejskie. Lasy te zajmowały powierzchnię około 4300 ha i obejmowały południowo - wschodnią część dzisiejszego obrębu Szprotawa. Należała do nich również "Buczyna Szprotawska", która była od dawna obiektem chronionym, a w latach 30- XX wieku uzyskała status rezerwatu zajmującego powierzchnię 85,20 ha. Rezerwat w obecnym kształcie zajmuje 152,30 ha. Do dzisiaj w rezerwacie zachowały się dwa kamienie pamiątkowe, upamiętniające kolejnych Nadleśniczych lasów miejskich z XIX wieku.

Oprócz "Buczyny Szprotawskiej" istniały jeszcze dwa rezerwaty - "Wysoki Las" i "Błota nad Szprotą". Chroniony również był pomnik przyrody - dąb "Chrobry", który nosił wówczas nazwę "Wielki Dąb" ("Grosse Eiche") oraz "Buk Trębacza" ("Trompeterbuche"). 

Pozostałe lasy dzisiejszego Nadleśnictwa Szprotawa stanowiły własność majątków ziemskich i gospodarstw chłopskich. Do dziś między innymi zachowały się kamienie graniczne Heinricha von Neumana - dziewiętnastowiecznego właściciela dóbr Wiechlice i okolicy.

W dzisiejszym obrębie Małomice, leśnictwo Małomice (oddział 256) jako drzewostan zakwalifikowany jest dawny park dworski projektowany około 1872 roku przez Carla Petzolda, który uczył się i pracował u Rehdera - nadwornego ogrodnika Hermanna von Pücklera - twórcy Parku Mużakowskiego.

W latach 1862 - 1883 na powierzchni 19 ha w Sobolicach (Zöbeln) został założony park przy pałacu Kupperwolffa, który dotrwał do dzisiaj.  Decyzją wojewody Lubuskiego park przekazano do zasobów gminy Bytom Odrzański. Tym samym Nadleśnictwo Szprotawa zubożało o 8 pomników przyrody, które znajdowały się we wspomnianym parku.

Czasy współczesne

Nadleśnictwo Szprotawa powstało w 1946 roku i obejmowało teren dzisiejszego obrębu Szprotawa z powierzchnią około 8000 ha. Pierwotny podział powierzchniowy był bardzo uproszczony - jeden oddział stanowił jedno wydzielenie.

W latach 1952 - 1965 obowiązywał prowizoryczny plan urządzania lasu i dopiero w 1965 roku opracowano definitywny plan oparty o pełną taksację.

Przez lata, jakie minęły od zakończenia II wojny światowej, w Lasach Państwowych następowały liczne reorganizacje i zmiany podziałów terytorialnych, które nie ominęły również Szprotawy.

W latach 70-tych XX wieku w wyniku przeprowadzonego łączenia jednostek, utworzono duże Nadleśnictwo, które składało się z 4 obrębów (Szprotawa, Małomice, Żagań i Żuków) i obejmowało zasięgiem terytorialnym ponad 100 000 ha. Obecnie na Nadleśnictwo Szprotawa składają się dwa obręby (Szprotawa i Małomice) obejmujące około 19 tys. ha powierzchni leśnej, przy zasięgu terytorialnym rzędu 65 000 ha. Obręb Szprotawa jako część Borów Dolnośląskich tworzy praktycznie zwartą całość, natomiast obręb Małomice składa się z ponad 300 kompleksów, z czego 106 ma powierzchnię poniżej 1 ha, zaś kolejne 114 mieści się w przedziale od 1 do 5 ha. Granica polno - leśna Nadleśnictwa wynosi około 1000 km, czyli jest porównywalna z długością granicy Polski z Czechami i Słowacją.

W okresie od 1946 roku do dzisiaj Nadleśnictwem Szprotawa kierowało (wliczając obecnego) - siedmiu Nadleśniczych. Z nazwisk powszechnie znanych należy wymienić Nadleśniczego Zygmunta Patalasa (1951 - 1952), późniejszego Dyrektora Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie. Nadleśnictwem Białobrzezie (przemianowanym na Żuków w 1951 r., przyłączonym do Szprotawy w 1973r.), w latach 1947 - 1951 kierował Adam Szczerba - późniejszy Naczelny Dyrektor Lasów Państwowych.