Widok zawartości stron
Nazwa projektu:
"Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów"
Okres realizacji: 2016 r. – sierpień 2023 r.
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
Głównym celem projektu było zmniejszenie negatywnych skutków wywoływanych przez pożary
w lasach oraz sprawne lokalizowanie źródła zagrożenia i minimalizowanie strat, a w dalszej perspektywie – zmniejszenie średniej powierzchni pożarów i rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych, szczególnie w nadleśnictwach zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia pożarowego.
Cele uzupełniające:
- rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych,
- szybsze i bardziej precyzyjne określenie miejsca powstania pożaru,
- dokładniejsze prognozowanie zagrożenia pożarowego na podstawie danych meteorologicznych,
- skrócenie czasu dotarcia jednostek LP na miejsce pożaru.
Dofinansowanie zostało przeznaczone na:
- rozwój i modernizację systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń, w tym:
- budowę i modernizację dostrzegalni pożarowych (138 szt.)
- zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego lokalizację i wykrywanie pożarów (183 szt.)
- doposażenie punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD) (42 szt.)
- budowę stacji meteorologicznych (12 szt.)
- wsparcie techniczne systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek wystąpienia pożarów lasów, w tym:
- zakup samochodów patrolowo-gaśniczych (67 szt.)
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 88 029 674,40 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 59 472 181,08 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 50 551 353,92 zł
Na terenie RDLP w Zielonej Górze udział w projekcie wzięło łącznie 18 nadleśnictw, które zaplanowały do realizacji zakup pojazdów patrolowo gaśniczych, modernizację jednej i budowę jednej dostrzegalni przeciwpożarowej.
Nadleśnictwo Szprotawa na zakup zaprezentowanego powyżej pojazdu patrolowo gaśniczego otrzymało dofinansowanie w wysokości: 116 807,00 zł . Środki własne wyniosły 23 664,52 zł. Samochód jest w „służbie” od marca 2018 roku. Do grudnia 2023 roku brał udział w 81 akcjach gaśniczych.
Warto wiedzieć że nasz kraj w ostatnich latach plasuje się w czołówce pod względem liczby pożarów
– zaraz za Portugalią i Hiszpanią, natomiast pod względem powierzchni nimi objętej – znajdujemy się w pierwszej dziesiątce. Częstotliwość pożarów jest m.in. konsekwencją zmian klimatycznych (długotrwałe susze, mała liczba opadów) oraz składu gatunkowego naszych drzewostanów – w polskich lasach przeważają gatunki iglaste, ze znacznym udziałem sosny (łatwopalne olejki eteryczne). Niestety większość pożarów nadal wybucha z winy ludzi, spowodowana umyślnymi podpaleniami, wypalaniem traw czy nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem.
Zagrożenie pożarami lasów w Polsce jest jednym z najwyższych w Europie. Jak wynika z oficjalnych statystyk, na terenach zarządzanych przez LP w latach 2011 – 2020 powstało niemal 25 tys. Pożarów
o łącznej powierzchni 6049 ha, powodując stratę ok. 39 mln zł. Ponieważ zapobieganie im wymaga bardzo wysokich nakładów – Lasy Państwowe w walce z tym niebezpiecznym żywiołem sięgają również po fundusze unijne.
Widok zawartości stron
Mała retencja nizinna
Ochrona obszarów mokradłowych. Fot. Dorota Bogdańska
Ochrona obszarów mokradłowych. Fot. Dorota Bogdańska
W drugiej połowie bieżącego roku Nadleśnictwo Szprotawa dołączyło do Kompleksowego projektu adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych.
Główny cel projektu, który potrwa od 2016 do 2022 roku, stanowi wzmocnienie odporności na zagrożenia spowodowane zmianami klimatu w leśnych ekosystemach nizinnych. Przeprowadzane będą działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu, bądź minimalizacji negatywnych skutków zjawisk naturalnych typu: susza, pożary, powodzie, podtopienia i niszczące działanie wód wezbraniowych. Aby zabezpieczyć lasy przed wspomnianymi wyżej zagrożeniami, przeprowadzane będą inwestycje, w ramach których zastosowanie znajdą metody przyrodnicze i techniczne przyjazne środowisku związane głównie z rozwojem systemów małej retencji:
- budowa, rozbudowa, modernizacja i poprawa działania zbiorników retencyjnych;
- budowa, rozbudowa, modernizacja oraz poprawa funkcjonowania małych urządzeń piętrzących, co powinno spowodować spowolnienie odpływu wód powierzchniowych
i przywrócenie funkcji obszarom mokradłowym.
Ponadto, dzięki przeprowadzonym zadaniom możliwa będzie ochrona różnorodności biologicznej poprzez odbudowę cennych ekosystemów naturalnych.
Przewiduje się, że w efekcie realizacji projektu dla całego PGL LP zretencjonowane zostanie 2,1 mln m3 wody.
Jeśli chodzi o wartość całego projektu (łącznie dla wszystkich Nadleśnictw biorących
w nim udział), to planowany koszt jego realizacji wynosi 234 670 000,00 zł, maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych - 170 000 000,00 zł, zaś maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich - 144 500 000,00 zł.
Oprócz Nadleśnictwa Szprotawa w projekcie uczestniczy sześć innych Nadleśnictw
z RDLP w Zielonej Górze.
http://www.ckps.lasy.gov.pl/media/ckps/Flipbook_MRN_PL/
Źródła:
http://www.ckps.lasy.gov.pl/o-projekcie
http://www.zielonagora.lasy.gov.pl/projekty-i-fundusze/-/asset_publisher/by9P/content/mala-retencja-nizinna-2
Podręcznik wdrażania projektu. Wytyczne do realizacji zadań i obiektów małej retencji
i przeciwdziałania erozji wodnej.
Tekst: Katarzyna Zapolska
Widok zawartości stron
Projekty i fundusze
Droga leśna DP-15, odcinek 2,3. Fot. Tomasz Śmigielski
Budowa odcinka drogi leśnej DP-26 - "Pętli Bobrowickiej". Fot. Tomasz Śmigielski
Droga leśna DP-15, odcinek 2,3. Fot. Tomasz Śmigielski
Droga leśna DP-15, odcinek 2,3. Fot. Tomasz Śmigielski
Droga leśna DP-26, odcinek 2,3. Fot. Tomasz Śmigielski
Droga leśna DP-26, odcinek 3. Fot. Tomasz Śmigielski
Tablica informacyjna dot. zrealizowania projektu budowy drogi leśnej. Fot. Tomasz Śmigielski
Nadleśnictwo Szprotawa korzysta z możliwości finansowania inwestycji z funduszy zewnętrznych. Celem pozyskanych środków jest stały rozwój Nadleśnictwa oraz ochrona przyrody na obszarze mu podlegającym.
W roku 2014 Nadleśnictwo Szprotawa zrealizowało projekt pod tytułem "Promocja współpracy transgranicznej Nadleśnictwa Szprotawa i Landratsamt Bautzen Kreisforstamt".
Partnerem projektu ze strony Saksonii jest Landratsamt Bautzen Kreisforstamt (Powiatowy Urząd Leśny Bautzen)z siedzibą w Kamenz (www.landkreis-bautzen.de).
W ramach projektu zmodernizowano stronę internetową Nadleśnictwa Szprotawa, na której przygotowano informacje o partnerach projektu w trzech wersjach językowych: polskiej, niemieckiej i angielskiej.
Pod adresem www.szprotawa.zielonagora.lasy.gov.pl? można znaleźć ciekawe wiadomości o lasach, przyrodzie i atrakcjach turystycznych. Są też niezbędne informacje jakie trzeba znać poruszając się po lasach, aktualności i ciekawostki oraz zapowiedzi najciekawszych wydarzeń. Stronie towarzyszy piękna szata graficzna, która zachęca do odwiedzania Nadleśnictwa Szprotawa.
Projekt przyczynił się do rozwoju współpracy z leśnikami z Saksonii i wniósł dużo nowego do wzajemnego zrozumienia leśników polskich i niemieckich. Dotyczy to nie tylko różnic w przepisach państwowych, ale i landowych.
Projekt „Promocja współpracy transgranicznej Nadleśnictwa Szprotawa i Landratsamt Bautzen Kreisforstamt" był współfinansowany ze środków Funduszu Małych Projektów przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej POLSKA-SAKSONIA 2007-2013.
Nadleśnictwo Szprotawa skorzystało w minionych latach z możliwości dofinansowania inwestycji infrastrukturalnych ze środków zewnętrznych wg poniższego zestawienia:
W roku 2013 zakończono przebudowę dwóch odcinków drogi leśnej nr DP-15 „Droga Niebieska". Całkowita długość dwóch przebudowanych odcinków wyniosła: 3 851,06 mb. Nadleśnictwo Szprotawa uzyskało dofinansowanie na przedmiotową inwestycję z ARiMR ramach działania „ Odtworzenia potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzenie instrumentów zapobiegawczych". Całkowity koszt inwestycji wyniósł 1 257 595,35 zł, kwota dofinansowania – 1 192 481,58 zł.
W roku 2010 Nadleśnictw Szprotawa zakończyło przebudowę trzeciego odcinka drogi leśnej DP-26, na który pozyskało również dofinansowanie z NFOŚiGW w ramach programu priorytetowego „Ochrona i zrównoważony rozwój lasów w 2010 roku". Długość przebudowanego odcinka wyniosła 4 135 mb. Całkowity koszt inwestycji netto - 1 670 169,68 zł, kwota dofinansowania – 682 730,11 zł.
W latach 2010 - 2011 w ramach Programu dla Odry 2006 „ Odtworzenie i budowa sieci rowów melioracyjnych i budowa zbiorników wodnych małej retencji wodnej (p.poż.) na terenie lasów Nadleśnictwa Szprotawa" -wykonano na rowach odbudowanych 12 progów piętrzących i 2 zastawki regulowane.
W roku 2008 zakończono przebudowę pierwszego odcina drogi leśnej DP-26 tzw. „Pętli Bobrowickiej". Długość odcinka leśnego drogi, przebudowanego w ramach przedmiotowego zadania wyniosła: 3 721 mb. Całkowity koszt inwestycji netto to 1 350 905,44 zł, z czego Nadleśnictwo Szprotawa otrzymało dofinansowanie (Beneficjent RDLP Zielona Góra) w ramach Programu Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG IIIA 2004-2006 (Lubuskie-Brandenburgia) w kwocie 822 199,03 zł.
- zbiornik w oddz. 226 – kwadratowy – Leśnictwo Śliwnik,
- zbiornik w oddz. 11 – w kształcie litery L – Leśnictwo Szprotawka,
- zbiornik w oddz. 21 – w kształcie koła – Leśnictwo Szprotawka,
-
zbiornik w oddz 63/64 – w kształcie prostokąta o zaokrąglonych bokach.
- 27 przepustów kamiennych,
- 1 przepust z zastawką
- 2 progi wodne,
- 4 zbiorniki wodne i 4 ujęcia p.poż,
- odtworzono 18,2 km rowów.
W roku 1999 zrealizowano zadanie melioracyjne „ Zwiększenie retencji wodnej na terenie Nadleśnictwa Szprotawa" wraz z EkoFunduszem. W ramach zadania wykonano: 2 zbiorniki wodne, 1 przelew stały na użytkach ekologicznych (byłych stawach rybnych) w celu utrzymania istniejącego ekosystemu oraz zabezpieczenia przyległych lasów w wodę do celów p.poż., 11 przepusto-zastawek, 4 zastawki betonowe i 36 szt. zastawek drewnianych zlokalizowanych na ciekach wodnych w dwóch obrębach leśnych.
Najnowsze aktualności
Budowa urządzeń retencyjnych małej retencji wodnej w zlewni rzeki Rudy
Budowa urządzeń retencyjnych małej retencji wodnej w zlewni rzeki Rudy
Mariusz Swędrak Fotografia Przyrodnicza
Fot. Paweł Pawelec – archiwum prywatne.
Mariusz Swędrak Fotografia Przyrodnicza
Fot. Paweł Pawelec – archiwum prywatne.
Fot. Paweł Pawelec – archiwum prywatne.
Mariusz Swędrak Fotografia Przyrodnicza
Mariusz Swędrak Fotografia Przyrodnicza
Mariusz Swędrak Fotografia Przyrodnicza
Mariusz Swędrak Fotografia Przyrodnicza
Mariusz Swędrak Fotografia Przyrodnicza
Nadleśnictwo Szprotawa, podobnie jak liczne Nadleśnictwa w całej Polsce, uczestniczy w projekcie pn.: „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych”.
Fot. Mariusz Swędrak - Fotografia Przyrodnicza
Głównym celem Projektu jest przystosowanie ekosystemów leśnych do zmieniających się warunków klimatycznych i zwiększenie ich odporności na negatywne skutki zjawisk naturalnych takich jak: susze, podtopienia czy pożary. Powyższy cel zostanie osiągnięty przede wszystkim przez znaczne zwiększenie retencji wodnej. Zadania realizowane w ramach Projektu poza efektami przyrodniczymi przyczyniają się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej terenów leśnych.
Na obszarze Nadleśnictwa Szprotawa w ramach Projektu realizowane jest zadanie pn.: „Budowa urządzeń retencyjnych małej retencji wodnej w zlewni rzeki Rudy”. Po przebrnięciu przez część administracyjną postępowania, w grudniu 2019 roku zostały podpisane umowy z Wykonawcami robót budowlanych. Ze względu na obostrzenia określone w Decyzji Środowiskowej czas na wykonanie prac w terenie był mocno ograniczony, jednak udało się pomyślnie zakończyć dwa, z trzech zaplanowanych etapów inwestycji.
W wyniku już przeprowadzonych prac powstały, lub zostały odtworzone:
- 27 przepustów
- 29 przepustów z piętrzeniem
- 10 zastawek
- 28 km rowów melioracyjnych
- 2 mnichy stawowe
- 853 m umocnienia i uszczelnienia grobli.
Fot. Mariusz Swędrak - Fotografia Przyrodnicza
Pomimo, że znaczna część prac dotyczyła rowów melioracyjnych i usytuowanych na nich obiektów budowlanych (przepusty, zastawki, progi) to najbardziej widoczny efekt inwestycji stanowią Stawy Bobrowickie. Po raz pierwszy od wielu lat na wszystkich 6 stawach pojawiło się lustro wody. Szacowana łączna objętość zalewu Stawów Bobrowickich wynosi 278 700 m3, przy powierzchni 30,3 ha. Istotny wpływ na pozytywny zasięg oddziaływania całego przedsięwzięcia ma również retencja gruntowa i korytowa. Łączną objętość wody możliwej do retencjonowania powierzchniowo w obszarze objętym przedsięwzięciem oszacowano na ok. 324 tyś m3. Wraz z powrotem wody można zaobserwować wzmożoną aktywność ptactwa wodnego oraz zostały odtworzone cenne ekosystemy.
Fot. Paweł Pawelec – archiwum prywatne.
Koszt pierwszych dwóch etapów wyniósł 3 161 959 zł, z czego 2 418 898 zł stanowiło dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. W 2021r. planowane jest wykonanie robót dla ostatniego zadania o wartości około 2 mln złotych.
Tekst i opracowanie: Robert Łosiński
