Wydawca treści Wydawca treści

Pomniki przyrody

14.03.2022 | Bartłomiej Wrażeń

Najokazalszy wśród pomników przyrody - Dąb "Chrobry" liczący ponad 750 lat. Fot. Jerzy Wilanowski

"Chrobry" jesienią. Fot. Jerzy Wilanowski

Dąb "Chrobry" porą zimową. Fot. Jerzy Wilanowski

Tablica informacyjna. Fot. Jerzy Wilanowski

Stosownie do treści art. 40 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, „pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Na terenie Lasów Państwowych, według stanu na 2017 r., znajdowało się 10 294, z czego 8,8 tys. stanowiły drzewa, a niemal 1500 grupy drzew. Na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze jest ich 446.

Zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi, na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa znajdują się 23 pomniki przyrody. Są to głównie pojedyncze drzewa lub ich grupy, a także jeden głaz narzutowy.

Najbardziej okazałym pomnikiem przyrody jest Dąb Chrobry, którego objęto ochroną już w 1966 roku. Był to najstarszy przedstawiciel tego gatunku w całej Polsce, a jego wiek szacowano na około 750 lat. Drzewo znajduje się nieopodal rezerwatu przyrody Buczyna Szprotawska, w okolicy Piotrowic. Niestety, 18 listopada 2014 r. Chrobry został podpalony przez nieustalonego sprawcę. Choć pożar był dotkliwy i trudny do ugaszenia, drzewo go przeżyło. Finalnie drzewo obumarło. Warto dodać, że żołędzie zebrane z tego dębu zostały w 2004 r. poświęcone przez papieża Jana Pawła II podczas pielgrzymki leśników do Watykanu. W szkółce w Rudach Raciborskich wyhodowano z nich 500 sadzonek, które zostały rozsadzone w całej Polsce jako tzw. „dęby papieskie", upamiętniające Papieża Polaka.

Dąb Chrobry w 2020 r., oddz. 110m, l-ctwo Szprotawka (fot. T. Figarski)

Materiały do pobrania

Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

„Chrobry” - Wiosna 2020

15.05.2020 | Michalina Biernat (Nadleśnictwo Szprotawa)

Dąb Chrobry – jeden z najstarszych dębów w Polsce pierwszy raz od ponad 750 lat nie wypuścił liści.

Dąb Chrobry rośnie na terenie Nadleśnictwa Szprotawa w okolicy miejscowości Piotrowice. Szacuje się, że zaczął kiełkować ok. 1250 roku. Dęby słyną z tego, że potrafią przetrwać wiele. Jednak Chrobry doświadczył jeszcze więcej, oprócz tego, że przetrwał wiele wojen, uległ pożarowi. Karygodne zdarzenie, które zgotował drzewu człowiek, miało miejsce prawie 6 lat temu. Nie wiadomo, kto podłożył ogień i po co to zrobił, bo nie można znaleźć żadnej motywacji do tego czynu.

Najmłodsi bardzo często spotykają się w Piotrowicach, aby podziwiać Chrobrego (fot. Krystyna Gałczyńska)

Od tego czasu leśnicy, dzieci z przedszkoli i szkół oraz wielu dorosłych turystów kibicowało drzewu, żeby przetrwało i pokonało straty, których doznało w wyniku pożaru.

Chrobry przed pożarem w pełnej okazałości (fot. Jerzy Wilanowski, archiwum Nadleśnictwa Szprotawa)

Ogień, podłożony w spróchniałym pustym wnętrzu części odziomkowej przeniósł się bardzo szybko na całe drzewo. Chrobry płonął jak pochodnia. Pomimo szybkiej i profesjonalnej akcji gaśniczej (link), opalona została zarówno zewnętrzna strona pnia, jak i jego środkowa część.

Pożar Chrobrego - 18 listopada 2014 r. (archiwum Lasów Państwowych)

Dąb bardzo ucierpiał. Początkowo wypuszczał liście na ¼ konarów. Pozostała część została zniszczona podczas pożaru.

Kroplówka dla Chrobrego - czerwiec 2018 r. (fot. Ewelina Fabiańczyk, RDLP w Zielonej Górze)

Nadleśnictwo Szprotawa podejmowało szereg działań, zwłaszcza w okresie suszy, w celu wzmocnienia kondycji Chrobrego. Dzięki staraniom leśników, m. in. poprzez pobranie zrzezów (ściętych pędów) i rozmnożenie wegetatywne, możliwe było wyhodowanie potomków Chrobrego. W 2019 r. szprotawscy leśnicy, w cieniu znanego w całej Polsce pomnika przyrody, posadzili sześć potomków Dębu Chrobrego. Mamy pewność, że nasze koleje pokolenia będą utrwalać pamięć o tym wspaniałym drzewie.

Potomkowie Chrobrego (fot. Michalina Biernat, Nadleśnictwo Szprotawa)