Wydawca treści
Pomniki przyrody
"Chrobry" jesienią. Fot. Jerzy Wilanowski
Dąb "Chrobry" porą zimową. Fot. Jerzy Wilanowski
Tablica informacyjna. Fot. Jerzy Wilanowski
Stosownie do treści art. 40 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, „pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
Na terenie Lasów Państwowych, według stanu na 2017 r., znajdowało się 10 294, z czego 8,8 tys. stanowiły drzewa, a niemal 1500 grupy drzew. Na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze jest ich 446.
Zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi, na gruntach w zarządzie Nadleśnictwa znajdują się 23 pomniki przyrody. Są to głównie pojedyncze drzewa lub ich grupy, a także jeden głaz narzutowy.
Najbardziej okazałym pomnikiem przyrody jest Dąb Chrobry, którego objęto ochroną już w 1966 roku. Był to najstarszy przedstawiciel tego gatunku w całej Polsce, a jego wiek szacowano na około 750 lat. Drzewo znajduje się nieopodal rezerwatu przyrody Buczyna Szprotawska, w okolicy Piotrowic. Niestety, 18 listopada 2014 r. Chrobry został podpalony przez nieustalonego sprawcę. Choć pożar był dotkliwy i trudny do ugaszenia, drzewo go przeżyło. Finalnie drzewo obumarło. Warto dodać, że żołędzie zebrane z tego dębu zostały w 2004 r. poświęcone przez papieża Jana Pawła II podczas pielgrzymki leśników do Watykanu. W szkółce w Rudach Raciborskich wyhodowano z nich 500 sadzonek, które zostały rozsadzone w całej Polsce jako tzw. „dęby papieskie", upamiętniające Papieża Polaka.
Dąb Chrobry w 2020 r., oddz. 110m, l-ctwo Szprotawka (fot. T. Figarski)
Materiały do pobrania
Najnowsze aktualności
„Chrobry” - wiosna 2019
„Chrobry” - wiosna 2019
Do pożaru dębu „Chrobry” doszło 19 listopada 2014 r. Ogień podłożony był we wnętrzu drzewa (pień jest pusty od środka), a następnie przeniósł się przez otwory po usuniętych w latach poprzednich, suchych konarach na stronę zewnętrzną pnia oraz koronę.
W związku z powyższym opalona została zarówno zewnętrzna strona pnia jak i jego środkowa część.
Po pożarze, w minionych okresach wegetacyjnych, ulistnienie rozwinęło się prawidłowo jedynie na ¼ głównych konarów, na których nie zaobserwowano zewnętrznych oznak chorobowych (ubytki kory, owocniki grzybów). Pozostała część korony drzewa była martwa, pozbawiona całkowicie ulistnienia. Na martwych konarach występowały ubytki kory oraz owocniki grzybów – huby siarkowej oraz ozorka dębowego, co jest oznaką postępującej martwicy drewna.
Na dzień dzisiejszy cała korona drzewa jest już niestety pozbawiona ulistnienia. Żywy pozostał jedynie konar boczny. Statyka drzewa jest prawidłowa, aczkolwiek przechodzący nad Polską w dniach 5-6 października 2017 roku orkan Ksawery, również nie oszczędził dębu „Chrobry”. Na skutek porywistych podmuchów wiatru obłamał się jeden z obumarłych, a tym samym kruchych konarów.
Postępujący z roku na rok ubytek ulistnienia świadczy o postępującej martwicy drewna, co nie pozwala już z optymizmem patrzeć na przyszłość drzewa.
Aktualny stan drzewa ilustrują zamieszczone powyżej zdjęcia.
Tekst i zdjęcia: Tomasz Śmigielski
